Μαστίτιδα

Μαστίτιδα – Φλεγμονή του Στήθους

Ως μαστίτιδα περιγράφονται διάφορες φλεγμονές του αδένα και του δέρματος του μαστού. Μπορεί να έχουν σαν αιτιολογία κάποιο μικροοργανισμό ή να είναι αυτοάνοσες. Η εικόνα φλεγμονής στον μαστό είναι παρόμοια με το υπόλοιπο σώμα: Θερμότητα, Ερυθρότητα, Οίδημα, Πόνος, και Πυρετός. Γενικά χωρίζονται σε μαστίτιδες της γαλουχίας και μη, οξείες και χρόνιες, μικροβιακές και αυτοάνοσες.

Διάκριση της μαστίτιδας από τον φλεγμονώδη καρκίνο μαστού

Η εμφάνιση εικόνας φλεγμονής στο στήθος, απαιτεί άμεση εκτίμηση από εξειδικευμένο ιατρό για τον μαστού για να αποκλειστεί εξαρχής η περίπτωση του Φλεγμονώδους Καρκίνου Μαστού. Αυτός ο σπάνιος και πολύ επιθετικός καρκίνος δεν είναι μία αληθής φλεγμονή του μαστού, αλλά η κλινική εικόνα είναι παρόμοια.

 

Τύποι μαστίτιδας και αποστήματα μαστού:

1. Μαστίτιδα γαλουχίας από στάση γάλακτος

Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη μορφή μαστίτιδας. Εμφανίζεται συνήθως στην αρχή του θηλασμού, αλλά μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε κατά τον θηλασμό δεν κενωθεί πλήρως ο μαστός. Η στάση του γάλακτος, όπως ονομάζεται, μπορεί να συμβεί όταν:

  • Το βρέφος δεν εφάπτεται σωστά στο στήθος ή το εμποδίζουν ανατομικά προβλήματα
  • Χάνονται θηλασμοί λόγω προγράμματος ή αργουν πολύ οι θηλασμοί
  • Προτιμάται πολύ το ένα στήθος σε σχέση με το άλλο
  • Πίεση στο στήθος (π.χ. από στενά εσώρουχα)
  • Τραύμα στο στήθος

    Έτοιμοι για κατευθυνόμενη παρακέντηση μεγάλων αποστημάτων από παραμελημένη μαστίτιδα γαλουχίας
    Έτοιμοι για κατευθυνόμενη παρακέντηση μεγάλων αποστημάτων από παραμελημένη μαστίτιδα γαλουχίας

Συνήθως εμφανίζεται με διόγκωση, πόνο, κοκκίνισμα του δέρματος και υψηλό πυρετό. Η άμεση αντιμετώπιση είναι η κένωση του στήθους ή με μαλάξεις ή με θήλαστρο. Αν ο  πόρος δεν αδειάσει, ο μαστολόγος σας μπορεί να κενώσει το γάλα με κατευθυνόμενη παρακέντηση. Η χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής είναι το επόμενο βήμα, αν η φλεγμονή και ο πυρετός επιμένουν. Παραμελημένες περιπτώσεις θα σχηματίσουν απόστημα, που κενώνεται με παρακέντηση ή με χειρουργική διάνοιξη.

 

2. Μαστίτιδα γαλουχίας από τραυματισμό της θηλής

Προκύπτει όταν το μωρό τραυματίζει τη θηλή από άτσαλο θηλασμό. Άμεση εισχώρηση μικροβίων από το δέρμα μέσα στον ιστό του μαστού μπορεί να προκαλέσει τοπική υποθηλαία μαστίτιδα. Χορηγούνται αντιβιοτικά για θεραπεία της μαστίτιδας.  Σε παραμελημένες περιπτώσεις χωρίς θεραπεία, μπορεί να δημιουργηθεί απόστημα υπό της θηλής. Λόγω του πόνου ο θηλασμός συνήθως διακόπτεται. Οι γυναίκες που  επιθυμούν να θηλάσουν επί μακρόν, οφείλουν να προσέχουν την υγειινή της θηλής, ιδίως όταν τραυματίζεται.

 

3. Περιπορική μαστίτιδα και μαστίτιδα από εκτασία των πόρων

Περιπορική ή Περιθηλαία Μαστίτιδα, Ιωάννης Χαβελές Χειρουργός Μαστού Μαστολόγος, Ιατρείο Φροντιδας Μαστού Πάτρας
Η περιθηλαία φλεγμονή είναι αρκετά συχνή, κυρίως σε νεαρές καπνίστριες

Η συνήθης μορφή μαστίτιδας  που συμβαίνει εκτός γαλουχίας είναι η περιθηλαία μαστίτιδα. Προκαλείται όταν κάποιοι γαλακτοφόροι πόροι πίσω από τη θηλή καταστρέφονται και επιτρέπουν τη διείσδυση μικροβίων στον μαστό. Συνήθως το μικρόβιο που την προκαλεί είναι ο σταφυλόκοκκος του δέρματος. Επειδή το κάπνισμα προκαλεί δυσμορφίες στους γαλακτοφόρους πόρους, οι περισσότερες ασθενείς είναι καπνίστριες. Η περιπορική μαστίτιδα εμφανίζεται με τα παρακάτω συμπτώματα:

  • Αίσθημα θερμότητας πίσω από την θηλή
  • Κοκκίνισμα γυρω από τη θηλή (ή κάτω από αυτή, αν υπάρχει εκτασία των πόρων)
  • Οίδημα της περιοχής που την κάνει να μοιάζει με όγκος (!)
  • Έντονος πόνος
  • Έκκριμα θηλής (ίσως και αιματηρό ή λευκό σε περίπτωση εκτασίας)
  • Εισολκή θηλής (εμφανίζεται λόγω του οιδήματος ή της εκτασίας των πόσων)
  • Πυρετός εμφανίζεται σε προχωρημένες καταστάσεις
  • Αν δεν θεραπευτεί έγκαιρα, προκαλεί σχηματισμό αποστήματος

Ο γιατρός σας πρωτίστως θα σιγουρευτεί ότι πρόκειται για απλή μικροβιακή φλεγμονή και όχι για κάτι σοβαρότερο. Η έμπειρη κλινική εξέταση και απεικονιστικές εξετάσεις μαστού (μαστογραφία και υπέρηχος στο στήθος) θα δώσουν μία συνολική εικόνα.  Αν τυχόν υπάρχει εικόνα όγκου και όχι φλεγμονής, πρέπει να γίνει άμεσα κατευθυνόμενη βιοψία υπό τον υπέρηχο, για ιστολογική ταυτοποίηση. Αν υπάρχει εικόνα μόνο φλεγμονής, θα χορηγηθούν αντιβιοτικά και θα αναμένεται η ύφεση των συμπτωμάτων με υποχώρηση του οιδήματος, του πόνου και της ερυθρότητας. Αν δεν υπάρξει βελτίωση, ίσως χρειαστεί αντιβιόγραμμα για αναζήτηση πιο δραστικού αντιβιοτικού. Μετά την πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων, θα ακολουθήσει επανεξέταση για να βεβαιωθούμε ότι το στήθος έχει πια απόλυτα φυσιολογική εικόνα.

 

4. Χρόνια Περιθηλαία Μαστίτιδα

Χρόνια Περιπορική Μαστίτιδα είναι η συνεχιζόμενη εμφάνιση επεισοδίων μαστίτιδας, που κουράζουν την γυναίκα σε βάθος χρόνου. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια πόνου, σχηματισμού αποστημάτων και λήψη μεγάλης ποσότητας αντιβιοτικών είναι αναμενόμενα. Συνήθως οι ασθενείς είναι καπνίστριες.

Νεαρή καπνίστρια με χρόνια μαστίτιδα και ουλή από διανοίξεις αποστημάτων, ετοιμάζεται για την χειρουργική επέμβαση εκτομής πόρων, που έλυσε οριστικά το πρόβλημα
Νεαρή καπνίστρια με χρόνια μαστίτιδα και ουλή από επανειλημμένες  διανοίξεις αποστημάτων αναζητούσε μία λύση. Πραγαματοποιήσαμε τη χειρουργική επέμβαση εκτομής πόρων, που έλυσε οριστικά το πρόβλημα της φλεγμονής και της έντονης εισολκής θηλής.

Η οριστική θεραπεία είναι μόνο χειρουργική, από εξειδικευμένο χειρουργό μαστού:

  • Εκτομή των γαλακτοφόρων πόρων
    Είναι η επέμβαση εκλογής για την χρόνια μαστίτιδα. Οι πόροι που επιτρέπουν την είσοδο των μικροβίων στον μαστό, αφαιρούνται εξ’ολοκλήρου. Η επέμβαση αυτή έχει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα, ενώ σε περιπτώσεις εισολκής θηλής, η δυσμορφία αυτή διορθώνεται.
  • Κεντρική εκτομή μαστού συμπεριλαμβανομένης της θηλής
    Είναι η έσχατη λύση σε πολύ σπάνιες, βαριές καταστάσεις, όταν όλα τα άλλα θεραπευτικά μέτρα έχουν αποτύχει.

 

5. Κοκκιωματώδης μαστίτιδα

Είναι μία σπάνια μορφή αυτοάνοσης μαστίτιδας που μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στο στήθος. Ένας έμπειρος εξειδικευμένος γιατρός θα την αναγνωρίσει ως πιθανότητα σε μία άτυπη εκδήλωση μαστίτιδας και θα προβεί σε κατευθυνόμενη βιοψία ιστού, που είναι ο μόνος τρόπος για να διαγνωσθεί αυτή η νόσος. Η σωστή διάγνωση είναι τεράστιας σημασίας, καθώς απαιτεί διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση (όχι με τα συνήθη αντιβιοτικά). Εμφανίζεται ως ιδιοπαθής ή στα πλαίσια άλλων σπάνιων λοιμώξεων στο στήθος. Ενδεικτικά αναφέρονται η φυματίωση, η βρουκέλλωση, η λέπρα, μυκητιασικές και παρασιτικές λοιμώξεις.

 

6. Απόστημα μαστού

Ο σχηματισμός αποστήματος είναι η φυσική κατάληξη μίας μαστίτιδας που είτε δεν διαγνώσθηκε εγκαίρως είτε δεν θεραπεύτηκε σωστά. Απόστημα σημαίνει σχηματισμός και συλλογή πύου στην θέση της μαστίτιδας. Μπορεί να συμβεί σε όλα τα είδη μαστίτιδας που έχουν αναφερθεί παραπάνω. Η αντιμετώπιση του αποστήματος είναι η εξής:

  • Κατευθυνόμενη παρακέντηση του αποστήματος με βελόνα μετά από τοπική αναισθησία
    Η παρακέντηση γίνεται γρήγορα και ανέξοδα στο ιατρείο, υπό καθοδήγηση από τον υπέρηχο. Μετά τη χορήγηση τοπικού αναισθητικού στοχεύουμε την αποστηματική κοιλότητα με μεγάλη βελόνη και αφαιρούμε το πύον. Αυτό μπορεί να γίνει και θεραπευτικά αλλά και διαγνωστικά όταν θέλουμε να στείλουμε υλικό για καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα.
  • Χειρουργική διάνοιξη του αποστήματος
    Θα πραγματοποιηθεί όταν η παρακέντηση δεν αρκεί γιατί το απόστημα είναι πολύ μεγάλο ή έχει πολύ πυκνό περιεχόμενο. Μπορεί να γίνει στο ιατρείο με τοπική αναισθησία ή με γενική αναισθησία στο χειρουργείο .

7. Φλεγμονές του δέρματος στο στήθος (δερματίτιδες μαστού)

Οι δερματικές φλεγμονές του μαστού δεν είναι πραγματικές μαστίτιδες. Αφορούν μόνο το επιφανειακό στρώμα του δέρματος και όχι τον αδένα του μαστού. Τέτοιες φλεγμονές είναι:

  • Φλεγμαίνουσες σμηγματογόνες κύστεις του μαστού
    Οι σμηγματογόνες κύστεις, εκτός από το υπόλοιπο σώμα, μπορούν να εμφανιστούν και στον μαστό. Όταν είναι σε ηρεμία μοιάζουν με επιφανειακό όγκο μαστού και χρήζουν διερεύνησης. Όταν μολυνθούν και εμφανιστεί φλεγμονή, μοιάζουν με μαστίτιδα. Συνήθως προκαλούν πολλαπλά επεισόδια φλεγμονής. Ο εξειδικευμένος γιατρός σας θα βάλει την διάγνωση και θα σας συμβουλέψει για την θεραπευτική αγωγή και την πιθανότητα χειρουργικής εξαίρεσης.

 

Έντονη δερματίτιδα θηλής και θηλαίας άλω. Για αποκλεισμό της νόσου Paget έγινε βιοψία δέρματος θηλής που ανέδειξε την δερματική φύση της αλλοίωσης
Έντονη δερματίτιδα θηλής και θηλαίας άλω. Για αποκλεισμό της νόσου Paget έγινε βιοψία δέρματος θηλής που ανέδειξε την δερματική φύση της αλλοίωσης
  • Δερματίτιδες μαστού και θηλής
    Δερματικές φλεγμονές όπως το έκζεμα είναι πιθανό να συμβούν και στον μαστό. Συχνά τις βλέπουμε στη θηλή, όπου συνοδεύονται από αίσθημα έντονης φαγούρας. Η σίγουρη διάγνωση μπορεί να γίνει με την απλή διαδικασία της βιοψίας δέρματος του μαστού. Η βιοψία θα βοηθήσει και στον αποκλεισμό της πιθανότητας της Νόσου Paget της θηλής, μίας κακοήθους νόσου. Βασισμένοι στα αποτελέσματα της ιστολογικής εξέτασης του δέρματος, θα προβούμε σε κατάλληλη θεραπεία, ίσως και με την συμβολή ενός ιατρού δερματολόγου.